خطا
  • XML Parsing Error at 9:12. Error 76: Mismatched tag

تفسیر قرآن، جلسۀ پانزدهم: گرایش فطری انسان به خوبی ها

شنبه, 20 تیر 1394 ساعت 13:28
منتشرشده در دیدگاه ها

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ»[1]

خداوند تبارک و تعالی در سورۀ ابراهیم، بعد از  نقل گفتگو بین شیطان و کسانی که گرفتار گمراهی شدند، اشاره می کند به عاقبت مؤمنین و می فرماید وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ، مؤمنین، کسانی که اهل عمل صالح بودند، این ها داخل شدند در باغ هایی که نهرهایی در آنجا جاری است، خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ، این ها ابدی هستند در آنجا، البته به اذن ربّشان، تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ، تحیت آن ها، گفتگوی آن ها در آنجا سلام است.

ما یک مضمونی را در قرآن مکرر می بینیم، آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ، ایمان و عمل صالح. ایمان امر قلبی است و عمل صالح، عمل و فعل جوارحی است، کاری است که انسان با دست و پا و چشم و گوش خودش انجام می دهد. اینکه خداوند تبارک و تعالی در جای جای قرآن ایمان و عمل صالح را کنار هم ذکر می کند، به خاطر ارتباطی است که بین این دو معنا، بین این دو حقیقت وجود دارد. ایمان یک فعل اختیاری است؛ البته فعل قلبی است و غیر از علم نیز است. علم، ایمان نیست؛ هرچند مقدمۀ ایمان است، انسان باید بداند تا ایمان پیدا کند؛ اما این به این معنا نیست که هر کس که می داند ضرورتاً ایمان دارد. در آیۀ شریفه در مورد قوم فرعون، خداوند تبارک و تعالی فرمود «وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ»،[2] فرمود این ها کفران ورزیدند، ایمان نیاوردند، در حالی که یقین داشتند؛ یعنی ممکن است کسی یقین داشته باشد، علم داشته باشد، جزم داشته باشد؛ ولی در عین حال ایمان نداشته باشد. یک مثالی است معمولاً این مثال را ذکر می کنند، حضرت امام  ـ رضوان الله علیه ـ هم در همین مسأله برای تقریب به ذهن همین مثال را ذکر کردند که انسان می داند وقتی کسی مُرده است نمی تواند حرکت کند، نمی تواند کاری انجام بدهد، نمی تواند نسبت به ما خطری ایجاد کند، این ها را می داند. الآن اگر یک مُرده ای اینجا باشد، بگویند آقا این مُرده را مراقب باش به شما دست نزند، مراقب باش شما را گاز نگیرد، مراقب باش گوشت را نگیرد، شما می خندید، می گویی آقا این مُرده، بنده خدا دیگر نمی تواند حرکتی بکند که بخواهد گاز بگیرد. با اینکه ما این را می دانیم، اگر الان بگویند این آقا مُرده  و امشب اینجا در این اتاق شما با این مُرده بخواب، آدم می ترسد، خیلی ها می ترسند کنار مُرده بخوابند. چه ترسی دارد؟ می دانند که مُرده خطری ندارد، می دانند؛ اما ایمان ندارند، ایمان به اینکه آن مرده واقعاً خطری ندارد، حرکتی نمی تواند بکند، ضرری ندارد. برای همین گاهی بعضی ها در اثر توهمشان حتی جانشان را از دست می دهند. این داستان در اوایل انقلاب اتفاق افتاد، بعضی از این جوان ها با هم شوخی می کردند برای اینکه مثلاً میزان شجاعتشان را ارزیابی کنند گفته بودند که هر کس برود نصف شب یک میخی بکوبد در قبرستان مثلاً او شجاع است. یکی از آن ها گفته بود من می روم میخ می کوبم در قبرستان، کاری ندارد. رفته بود آنجا میخ را کوبیده بود، دیدند نیامد. بعد از مدتی صبح رفتند که ببینند چه خبر است، دیدند افتاده مُرده! ـ البته این قصه ها چقدر واقعیت دارد نمی دانم ـ حال چه شده بود؟ این آقا آمده بود قبرستان، وحشت او را گرفته بود، وقتی رفته بود داخل قبرستان نصف شب، با اینکه آدم می داند آنجا قبرستان است، همه مُردند و مُرده ها که با کسی کاری ندارند؛ ولی وحشت او را گرفته بود، به عجله می خواسته میخ را بکوبد که زود از قبرستان بیاید بیرون، میخ را کوبیده بود به پایین پالتوی خودش. وقتی آمده بود بلند شود، میخ گیر کرده بود به پالتویش، فکر کرده بود که یک مرده ای از داخل قبر پایین پالتوی این را گرفته، از وحشت در آنجا غالب تهی کرده بود. آدم این طوری است، یک چیزهایی را می داند، به او بگویی می گوید بله درست است مُرده که حرکت نمی کند، مُرده کاری انجام نمی دهد؛ اما ایمان ندارد. مقولۀ ایمان غیر از مقولۀ علم است. ایمان یک فعل اختیاری است، مقدمه اش علم استۀ ولی ممکن است کسی علم داشته باشد، عرض کردم قرآن می فرماید وَجَحَدُوا بِهَا، یعنی کفر ورزیدند، ایمان نیاوردند، وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ، در حالی که یقین داشتند. منافات ندارد یکی یقین داشته باشد؛ ولی ایمان نداشته باشد. ایمان، خودش را در عمل نشان می دهد؛ یعنی عمل انسان تابع ایمان انسان است نه تابع علم انسان. آن کسی که ایمان دارد مُرده خطری ندارد و کاری نمی تواند بکند، عملش، رفتارش فرق می کند با آن کسی که ایمان ندارد به این مسأله؛ هرچند هر دوی آن ها علم دارند. بنابراین ایمان یک امر قلبی است و در درون انسان است و یک فعل اختیاری است و  انسان با اراده ایمان می آورد؛ به همین دلیل بر ایمان ثواب و بر کفر عقاب مترتب می شود. اگر اختیاری نبود که ثواب و عقابی نداشت. این امر قلبی دیده نمی شود، ما که چشم بصیرت نداریم نمی توانیم ایمان کسی را ببینیم، این در درون او است؛ اما رفتارهای او حاکی از ایمانش است، رفتارها نشان می دهد که چقدر واقعاً ایمان داریم. برای همین من اگر هزار بار هم بگویم من به توحید ایمان دارم، به اینکه خداوند تنها قادر است ایمان دارم، توحید ربوبی را قبول دارم، همه چیز تحت قدرت خدا است، همه چیز به اراده او است، این ها را بگویم، بالای منبر هم بگویم؛ ولی وقتی خودم رفتار می کنم، رفتار من نشان بدهد که گوبا من ا این ها را قبول ندارم، خودم اعتقاد به این ها ندارم، اعتقاد دارم که چیزهای دیگر هم مؤثرند در زندگی من؛ این نشان می دهد که من واقعاً ایمان ندارم، ممکن است این حرف ها را بلد باشم، علم داشته باشم؛ ولی ایمان نداشته باشم. آنکه منشأ نجات است، ایمان است نه علم؛ اگر به علم عمل نکنی نه تنها نجات نمی دهد، بلکه عقاب را اضافه می کند؛ چون آن کسی که نمی داند و به خاطر ندانستنش ایمان ندارد، ممکن است معذور باشد، آن دنیا اگر از او سؤال کنند که چرا ایمان نداشتی، چرا فلان کار را نکردی بگویند نمی دانستم؛ اما آن کسی که ایمان دارد دیگر این عذر برایش نیست، نمی تواند بگوید نمی دانستم. بنابراین دانستن، علم، نه تنها موجب نجات نیست، بلکه می تواند موجب عقاب باشد؛ البته  آن علمی که به آن عمل شود، علمی که در پی آن  ایمان نباشد؛ اما اگر این  علم با ایمان همراه شد، علمی است که مؤثر است، این علمی است که اثر واقعی خودش را دارد. آن آثاری که برای الذین یعلمون گفته شده، برای آن علمی است که دنبالش ایمان باشد و به دنبال ایمان عمل صالح است. به همین دلیل قرآن مکرر آورده آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ، ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند که عمل صالح نشانه ایمان است، علامت ایمان است.

بعد می فرمایند این ها می روند جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ، در وصف بهشت این تعبیر مکرر در قرآن آمده، باغ هایی که از زیر درختان آنجا نهرهایی جاری است؛ البته حقیقت بهشت خیلی بالاتر از این حرف ها است که باغی باشد که نهر درش جاری است. برای تقریب به ذهن ما این تعبیر به کار رفته، بله، باغ است؛ اما آن باغ کجا، این باغ دنیا کجا. نهر است، آن نهر کجا و این نهر دنیا کجا. این برای این است که یک مقداری به ذهن ما نزدیک شود؛ اما این مضمون، باغ هایی که از زیر آن ها نهرهایی جاری است، اینجا یک نکته ای است که آن را دقت بفرمایید، به خصوص دوستانی که اهل تحقیق اند. ببیند در وصف بهشت خداوند تبارک و تعالی مفاهیمی را بیان می کند که این ها برای همۀ انسان ها جذابیت دارد و زیبایی دارد. همچنان که در وصف جهنم مفاهیمی را بیان می کند که برای همه زشت است، مشمئز کننده است، ناراحت کننده است. مثلاً در وصف جهنم دیدیم، «مَّاء صَدِيدٍ»،[3] آبی که همراه با چرک و خون است. این یک مضمونی است که همه از آن بدشان می آید؛ اما باغ هایی که نهرها در آن جاری است یک چیزی است انسان از آن لذت می برد، وقتی حتی تصوریش را نگاه می کند، عکسش را می بیند یا در تلویزیون فیلمش را نگاه می کند لذت می برد از باغ ها و نهرهایی که در آنجا جاری است. این نشان می دهد که طبیعت انسان، وجود انسان با بهشت همراهی و ملایمت دارد. انسان ذاتاً بهشتی است، از امور بهشتی خوشش می آید، انسان ذاتاً جهنمی نیست، از امور جهنمی بدش می آید، مشمئز می شود. در قرآن خداوند فطرت انسان را فطرت الهی معرفی می کند: «فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا»،[4] یعنی ذات انسان یک ذات الاهی است. همین ذات البهی انسان است که انسان به سمت خوبی ها، نیکی ها، زیبایی ها گرایش دارد. در مقابل این تصویر ما تصویر مسیحی را از انسان می بینیم. در تصویر مسیحی انسان بر اساس همان داستانی که در قرآن هم به تعبیری آمده، که آدم، ابوالبشر در بهشت بود و بعد در آنجا آن کاری را که نباید را انجام داد و از آنجا رانده شد و به زمین آمد و البته اینجا یک کلمه اشاره کنم، حالا بحثم این نیست. یک سؤال که مگر آدم پیامبر نبود؟ اگر پیامبر بود مگر معصوم نبود؟ اگر معصوم بود پس چطور در قرآن تعبیر عصا دارد، عصیان دارد که آدم عصیان کرد. یک جوابش که در برخی روایات هم وارد شده این است که آدم در عالم دنیا عصیان نکرده و عالم دنیا عالم تکلیف است، بلکه آدم در بهشت عصیان کرد و بهشت این عالم تکلیف نیست. بنابراین آدم عصیانش منافات با عصمتش ندارد. حالا فعلاً نمی خواهم وارد این بحث شوم. مسیحیان معتقدند که آدم وقتی در بهشت بود و عصیان کرد، ذاتاً یک پلیدی درش هست؛ بر خلاف اسلام که اصرار دارد انسان ذاتاً پاک است، آن تعبیری که در بعضی روایات وارد شده که بچه ای که به دنیا می آید «یولد علی الفطرة»،[5] بر فطرت یعنی فطرت الاهی سالم متولد می شود، بعد در تعبیر روایت است که پدر و مادرش آن را یهودی یا مسیحی می کنند[6] و عقاید نادرست به او می دهند، اشاره به همین است که انسان ذاتاً پاک است. این تصویر مسیحی از اینکه انسان ذاتاً پلید است که حالا در مجموعۀ تصورات مسیحی داستانی برای خودش دارد، باعث شده در بین مسیحیان یک فرقه ای پیدا شده که ما متأسفانه و متأسفانه می بینیم در کشور اهل بیت ـ علیهم السلام ـ چنین فرقه هایی مشتری هم پیدا می کند. اسمش را که شنویم همه می گوییم مگر می شود؟ بالاخره شده! فرقه ای در مسیحیت هست که ما از آن تعبیر می کنیم به شیطان پرستی. شیطان پرستی چطور اصلاً معنا پیدا می کند؟ آدم مگر می شود برود و شیطان را بپرستد؟ شیطان نماد پلیدی و زشتی است، نماد بدی است، چطور آدم همه چیز رها کند و برود شیطان را بپرستد؟! چه اتفاقی است؟ چطور ممکن است چنین چیزی باشد؟! این یک زمینه ای در مسیحیت دارد، اصلاً شیطان پرستی اصل مولدش، محل تولدش تفکر مسیحی است که مدعی است انسان ذاتاً پلید است و این پلیدی ذاتی انسان را شیطان پرستان دست مایه خودشان قرار می دهند تا آن مفاهیم و افسانه های شیطان پرستی را درست می کنند و متأسفانه ما می بینیم برخی از جوان های ما بدون اینکه بدانند از آن پیروی می کنند؛ البته آن ها به این صراحت نمی گویند این کاری که می کنی یا این عقیده ای که پیدا می کنی یا این رفتاری که انجام می دهی رفتار و عقیده شیطان پرستان است؛ ولی او در واقع دارد همین کار را انجام می دهد. الآن هستند در برخی از شبکه های اجتماعی جوان ها را تشویق می کنند به اینکه با ارزش ها مقابله کنند، نافرمانی کنند در مقابل ارزش ها، کارهای خوب بایستند؛ مثلاً ما می گوییم انسان باید صادق باشد، آن ها می گویند برای چی؟ راستگویی به چه درد می خورد؟ آدم با دروغ می تواند رشد کند. ما می گوییم انسان باید از افراد بزرگتر که حکمت بیشتری دارند، عقل بیشتری دارند، درایت بیشتری دارند، تجربه بیشتری دارند، حرف شنوی داشته باشد؛ البته نه هر بزرگتری، بزرگتری که واقعاً عاقل باشد، بزرگتر باشد، بزرگی فقط به سن نیست، بعضی بچه نوزادند و هیکل هفتاد ساله دارند، عقلشان نرسیده؛ ولی انسان هایی که حکیم اند، عاقل اند، فهمیده اند، با تجربه اند، به این جوان های ما گفته می شود چرا به حرف این ها گوش می دهید؟ چرا به حرف پدر و مادرت گوش می دهی؟ بعد کم کم آن جوان حالت عصیان نسبت به خانواده، عصیان نسبت به ارزش های اجتماعی و بعد عصیان نسبت به ارزش های دینی پیدا می کند. به او می گویند برای چی نماز می خوانی؟ برای چی روزه می گیری؟ و این  در بین جوان ها پیدا شده و هست و متأسفانه این یک واقعیت است. به اشکال مختلف این را زیباسازی کردند. حتی آمدند ابزارهایی درست کردند برای اینکه این عقیده، این تفکر، این حرف باطل را زیبا کنند.

حالا این تعابیر قرآن، جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ بیانگر این است که انسان ذاتاً به چیزهایی علاقه دارد که این ها زیبا است، نیکو است، خوب است و ذاتاً از چیزهایی بدش می آید که پلید است، زشت است؛ یعنی ذات انسان گرایش به خوبی دارد. این نگاه مثبت اسلام است نسبت به انسان که در انسان زمینۀ هدایت هست، انسان اصلاً ذاتاً الاهی است. گمراهی، جهالت، غفلت برایش غپعرضی است و این را می تواند برطرف کند. بعد خدا می فرماید خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ، اینه ا در بهشت جاودانه هستند. یک دنیای محدود و یک آخرت نامحدود. آن طرف دائم صحبت از جاودانگی است، دائم صحبت از خلود است، همان مضمونی که ما این طرف دنبالش هستیم، ما در این دنیا دنبال خلودیم، دنبال جاودانه شدن هستیم، دنبال این هستیم که بمانیم. الآن بشر دائم تلاش می کند که مثلاً بتواند با امکانات پزشکی، با داروها، با دانش جدید عمر را طولانی کنیم در حالی که عمر دنیا هر چقدر هم به ظاهر طولانی باشد، کوتاه است؛ اما آن طرف جاودانگی است و این تعبیر قرآن خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ، البته اینجا معنایش این نیست که بدون فیض الاهی این ها جاودانه هستند، نه، بِإِذْنِ رَبِّهِمْ، با فیض الاهی، خدا دائم آن ها را نگه می دارد. ما به دنبال جاودانگی هستیم، در واقع به دنبال آخرتیم، خومان نمی دانیم به تعبیر حضرت امام  ـ رضوان الله علیه ـ گم شده انسان آن آخرت است، فوقش انسان نمی فهمد که این را در دنیا نمی تواند جستجو کند. برای اینکه آن آخرت برسد دنیا را به گونه ای آباد کند که آخرتش آباد شود؛ که اگر این کار را کرد، این دنیای محدود آن جزای نامحدود را خواهد داشت. بعد در انتهای آیه خداوند تبارک و تعالی می فرماید تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ. آیات قبلی خاطرتان هست، خداوند تبارک و تعالی اشاره کرد که وقتی روز قیامت می شود ضعفاء به کفار به مستکبرین می گویند ما دنبال شما می آمدیم، شما امروز می توانید کاری برای ما بکنید؟ آن ها در جواب می گویند ما اگر خدا هدایتمان می کرد شما را هدایت می کردیم، ولی دیگر فایده ندارد، دیگر قراری نداریم. آن ها دارند با هم تخاصم می کنند، دائم قرآن این بیان را دارد که اهل جهنم با هم مشغول جنگ و جدال هستند، درگیری هستند. این می گوید تقصیر تو بود، او می گوید تقصیر تو بود، او می گوید تو مرا گمراه کردی، او می گوید تو مرا گمراه کردی، دائم در حال درگیری هستند. اما اهل بهشت تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ، این ها با هم دوستند، سلام به معنای صلح است، آرامش است. این ها در آنجا با همدیگر دشمنی ندارند. اگر هم به تعبیر قرآن غلّی در دلشان بوده، یک چیزی در دنیا نسبت به هم داشتند، وقتی می روند به آن عالم دیگر آن از بین می رود. در عالم بهشت این ها با هم محبت دارند، با هم دوستی دارند. این دشمنی هایی که در دنیا هست نماد جهنم است، همچنان که دوستی ها نماد بهشت است. ببینید انسان از یک چیزهایی در دنیا لذت می برد، از غذای خوب، خانه خوب، اینکه بتواند راحت استراحت بکند، هوای خوب، منظره خوب؛ اما یکی از مهم ترین نیازهای انسان که اگر همۀ این ها را داشته باشد، هوای خوب، منظره خوب، زندگی خوب، غذای خوب، آن را نداشته باشد احساس شدید ناراحتی می کند، این است که دیگران دوستش داشته باشند. یکی از نیازهای انسان، نیاز به محبت دیگران است. ما نیاز داریم دیگران ما را دوست داشته باشند. در دعاها هم هست که من را محبوب قرار بده در دنیا و آخرت، محبوب یعنی مورد محبت دیگران، ما نیاز داریم به محبت دیگران. هر کس می گوید من نیازی ندارم دروغ می گوید. به همین دلیل شما نگاه کنید در زندگی در غرب که متأسفانه و متأسفانه ما هم چهار نعل داریم به سمتش حرکت می کنیم، انسان غربی زندگی اش خوب است، خانه خوب دارد، غذای خوب دارد، منظره خوب دارد، استراحت خوب دارد؛ ولی دوست ندارد، رفیق ندارد، کسی نیست به او محبت کند و در رنج است. یکی از مرفه ترین کشورهای دنیا یک کشور کوچکی است در مرکز اروپا به نام سوییس. یک مثلث کوچکی است در مرکز اروپا، از یک طرف به آلمان، از یک طرف به ایتالیا، از یک طرف به فرانسه. این سرزمین کوچک که به دلایل مختلف تاریخی که حالا نمی خواهیم واردش شویم امکانات زیادی در آن جمع شده. سرزمینی فوق العاده مرفه است؛ البته تا چند سال پیش از این که در اثر فشار اتحادیه اروپا مرزهایش به سمت خارجی ها باز نشده بود، خیلی وضع بهتری داشت، حالا یک مقداری به دلیل اینکه مجبور شده مهاجرین را بپذیرد شرایطش تغییر کرده. من زیاد به سوییس سفر کردم. از گذشته، 26 سال قبل تا الآن، کشور فوق العاده مرفه، فوق العاده گران قیمت، مردم زندگی های خیلی شیک و فقرایشان مثل اغنیا جاهای دیگر هستند، فقیر که ندارند. به نظر می رسد خیلی خوب جایی است، از نظر آب و هوا در قلب اروپا، آب و هوای معتدل، منظره های زیبا، زندگی مرفه، آرامش؛ اما همین سوییس بالاترین رقم خودکشی را دارد، همین کشور مرفه با همین امکانات زیاد بالاترین رقم خودکشی را دارد، چرا؟ چون این انسانی که به رفاه رسیده، همه چیز دارد؛ اما آن چیزی که اصل نیازش است، آن محبت، ارتباط عاطفی نیست. آدم ها اصلاً به هم کاری ندارند، هیچ کس به دیگری کاری ندارد، همه با هم غریبه هستند. خانواده اصلاً شکل نمی گیرد به معنای واقعی. بچه که یک ذره بزرگ تر می شود ساز استقلال می زند می رود جدا می شود، مادر اصلاً انگار نه انگار این بچه اش است، پدر انگار نه انگار این بچه اش است، بچه انگار نه انگار این پدر و مادرش است، روابط عاطفی از بین می رود و این متأسفانه بلایی است که امروز دارند بر سر ما هم می آورند. انسان به محبت نیاز دارد. خداوند در بیان این آیه این نکته را اشاره می کند، تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ یعنی این اهل بهشت با هم اهل محبت اند، اهل صلح اند، اهل رفاقت اند؛ بهشت جای محبت است و انسان نیاز دارد به این محبت، نیاز دارد به اینکه دیگران دوستش داشته باشند. اینکه اینقدر محبت بین مؤمنین تأکید شده، همدیگر را مثل برادر دوست داشته باشیم، اینقدر تأکید شده برای اینکه انسان وقتی در یک جامعه ای باشد که دیگران دوستش دارند احساس امنیت می کند، احساس آرامش می کند؛ در آنجا لذت می برد؛ هرچند غذایش خیلی خوب نباشد، مسکنش خیلی خوب نباشد، امکاناتش خیلی خوب نباشد، لذت می برد. بر خلاف آن کسی که همۀ آن امکانات مادی را به ظاهر دارد؛ اما آن محبت و دوستی در آنجا نیست.

یکی از چیزهایی که به ما تأکید کردند که به آن ها محبت داشته باشیم، که محبت به آن ها در واقع محبت به همۀ نیکی ها است، محبت به همۀ ارزش ها است، اهل بیت ـ علیهم السلام ـ هستند. فرمود «قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى»،[7] تو به مردم بگو من از شما اجر نمی خواهم، مگر مودت نسبت به قربی من؛ البته فرمود «قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ»،[8] این اجر هم به نفع شما است، الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى باعث می شود شما اهل راه شوید، اهل نجات شوید. به همین دلیل فرمود «قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاء أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا»،[9] من از کسی اجر نمی خواهم، مگر آن کسی که دنبال راه هدایت است. الحمدالله ما اهل محبتیم، محبت به اهل بیت ـ علیهم السلام ـ  إن شاء الله وسیله ای است که ما را نجات خواهد داد و امشب اولین شب از شب هایی است که در روایات به عنوان شب قدر ذکر شده. شب نوزدهم ماه مبارک رمضان در روایات به عنوان شب قدر آمده که در تعبیر برخی روایات هست که این شب، شبِ تقدیرات است، در این شب هست که تقدیر سال آینده ما رقم می خورد. بنابراین این یک شب خیلی شب مهمی است در زندگی ما؛ البته شب بیست و یکم و بیست و سوم هم هست، بعد توضیح می دهیم. این شب، یعنی شب نوزدهم أن شاء الله از توجه به آن، آماده شدن برایش غفلت نکنیم. در روایات هست که اهل بیت ـ علیهم السلام ـ ، فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ بچه ها را برای شب های این چنینی آماده می کردند، ما هم خودمان را آماده کنیم برای امشب، إن شاء الله در این هجده روزی که امروز روز هجدهم ماه مبارک رمضان است آمادگی ایجاد کردیم؛ و امشب شبی است که علی بن ابیطالب ـ علیه السلام ـ  هم بی قرار است. در آن روایت هست که امشب علی بن ابیطالب ـ علیه السلام ـ مهمان دخترشان هستند. دائم از منزل بیرون می آیند و آسمان را نگاه می کنند و آنجا تعبیر دارد که می فرماید این همان شب است، شبی که سال ها است علی بن ابیطالب ـ علیه السلام ـ می داند که چنین شبی در پیش است. شبی است که سال ها است علی بن ابیطالب با همۀ رنج ها، همۀ سختی ها، همۀ ظلم ها، همۀ آن مشکلاتی را که در طول دوران ایمانش از ده سالی تا شصت و سه سالگی، یعنی پنجاه و سه سال تحمل کرده و این شب، شبی است که فردا سحر برای نماز صبح وقتی علی بن ابیطالب ـ علیه السلام ـ به نماز می ایستد، آنچه که قبل ها فرموده بود که این محاسن به خون سر رنگین خواهد شد، این اتفاق فردا صبح می افتد و ما با توجه به آن مقام و منزلت، با اشک برای آن عزیزان، إن شاء الله امشب بتوانیم و سعی کنیم تقدیرات سال آینده مان را به بهترین وجه رقم بخورد. عرض ادبی کنیم خدمت آن بزرگوا:. السلام علیک یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ یَا عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ یَا حُجَّةَ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ یَا سَیِّدَنَا وَمَوْلانَا إِنَّا تَوَجَّهْنَا وَ اسْتَشْفَعْنَا وَ تَوَسَّلْنَا بِکَ إِلَى اللَّهِ وَ قَدَّمْنَاکَ بَیْنَ یَدَیْ حَاجَاتِنَا یَا وَجِیها عِنْدَ اللَّهِ اشْفَعْ لَنَا عِنْدَ اللَّهِ.

خدایا تو را به محمد و آل محمد قسمت می دهیم ما را در دنیا و آخرت آنی از محمد و آل محمد جدا نفرما.

خدایا با همۀ ما توفیق تشخیص وظیفه و عمل به او مرحمت بفرما.

همۀ ما را ببخش و بیامرز، عاقبت همۀ ما ختم به خیر بگردان.

فرج مولای ما، امام زمان ما نزدیک تر بگردان، قلب و دلش از ما راضی و خشنود بگردان.

امشب در شب قدر ما را مشمول دعای خاص آن حضرت بگردان.

گذشتگان ما را ببخش و بیامرز، شهدای ما، امام راحل ما، مراجع گذشته ما، مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی با انبیاء و اولیا محشور بگردان.

خدمتگزاران به اسلام، مراجع معظم، رهبر عزیز انقلاب مؤید و منصور بدار.

خدایا عاقبت همۀ ما ختم به خیر بگردان.

حاجات ما به بهترین وجه برآورده به خیر بگردان.

بر محمد و آل محمد صلوات.[10]

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته

لینک مرتبط:

فایل صوتی

 


[1]. إبراهیم، 23.

[2]. النمل، 14.

[3]. إبراهیم، 16.

[4]. الروم، 30.

[5]. الكافي (ط - الإسلامية)، ج ‏2، ص 13.

[6]. علل الشرائع، ج‏ 2، ص 376.

[7].  الشوری، 23.

[8]. سبأ، 47.

[9]. الفرقان، 57.

[10]. تفسیر قرآن آیت الله هادوی تهرانی در مسجد مدرسۀ آیت الله العظمی گلپایگانی، جلسه 15، 14/4/1394.