استاد دروس خارج فقه و اصول و تفسیر حوزه علمیه گفت: معنای توکل این نیست که آدم بداخلاق و بی اعتنا به دیگران باشد و تکرو باشد.

به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله هادوی تهرانی در ادامه مباحث تفسیری سوره مجادله با اشاره به آیات «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ/  إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّيْطَانِ لِيَحْزُنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَلَيْسَ بِضَارِّهِمْ شَيْئًا إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ گفت: در آیه ۷ سوره مجادله، خدا فرمود: مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِن ذَلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ. در آن آیه فرمود: هرجا هر نجوایی باشد، ما آنجا حاضریم و از آن باخبریم. البته این در حد فهم مخاطب آن روزگار و بعضی از مخاطبین این روزگار است. نجوا، یعنی آهسته صحبت کردن. این که خدا می‌فرماید: اگر شما آهسته صحبت کنید، ما می‌شنویم؛ در این حدی است که آن‌ها می‌فهمیدند.

وی با بیان اینکه خدا نه تنها اگر آهسته صحبت کنیم می‌شنود، افزود: به تعبیر شیخ الرئیس، در منطق اشارات، ذهن آدمی به دلیل انس با الفاظ وقتی فکر می‌کند، و یا با خودش نجوا می‌کند. برای همین، یک فارسی زبان به فارسی فکر می کند، ‌یک ترک زبان به ترکی، یک عرب زبان به عربی، با این که فکر یعنی معنا، زبان ندارد، فارسی ترکی عربی ... ندارد. اما انسان وقتی در حال فکر کردن است، انگار در درونش در حال صحبت کردن است. خداوند نه تنها صحبت آهسته سه نفر، چهار نفر یا پنج نفر را می شنود، صحبت درون ما را هم می شنود.

هادوی تهرانی با اشاره به آیه «الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَى ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ» اظهار کرد: کسانی که نهی از نجوا شدند، ولی دوباره بر می گردند به این نجوا ها... . منافقین، یهود، در دوره پیغمبر و در مدینه الرسول حرف ها می زدند و نجوا می کردند که خدا از آنها به وَيَتَنَاجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ تعبیر می کند. محتوای حرفشان،‌ حرف حسابی و به دردبخوری نبود؛ مثل محتوای چت‌های این روزگار مردم.

هادوی تهرانی ادامه داد: در آیه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ: فرمود شما هم اگر با هم نجوا می‌کنید و باهم گفتگوی آهسته دارید، فلا تتناتجوا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ. شما هم از این حرف ها نزنید. یعنی این که مومن باشید، کافی نیست برای این که هر کاری بتوانید بکنید. این که مومن باشید، مجوز این نیست که شما نجوای بالاثم کنید.

این استاد حوزه با ارائه بحثی لغوی از واژه تناجوا تصریح کرد: تعبیر تناجوا بالبر و التقوی نمی‌خواهد بفرماید که تناجی بالبر و التقوی واجب است. در گوش همدیگر از بر و تقوا بگویید حتی ظهور ندارد که مستحب است تناجی بالبر و التقوی؛ فقط دلالتش به این مقدار است که تناجی بالبر و التقوی مشمول آن نهی نمی‌شود. مشمول آن عقاب و عذابی که گفته شد،‌ نمی‌شود.

وی با اشاره به تعبیر « وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ: پس خدایی که شما به سوی او بر می گردید، حشر شما به سوی اوست افزود: فرموده که  نسبت به او تقوی داشته باشید و بترسید. وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ که معنای انا لله و انا الیه راجعون است: ما همه از خداییم، مبدا ما خداست. والیه راجعون: بازگشت ما هم به سوی خداست. آغاز ما و انجام ما، ابتدای ما و انتهای ما همه خداست. خدا همه جا حاضر و ناظر است.

هادوی تهرانی  با اشاره به تعبیر روایات ذیل آیه شریفه اذا بلغت الحلقوم؛ گفت: ‌روایت دارد که حضرت می‌فرمایند: وقتی جان انسان به اینجا می‌رسد: حلقوم، آن موقع پرده‌ها کنار می‌رود و می‌گویند؛ آهای فلانی (خودم را می گویم) دیروز که از داخل حرم میامدی فلان نگاه را کردی بیا این هم فیلمش! فلان کار را کردی این هم فیلمش! فلان چیز را گفتی این هم فیلمش...! چقدر خجالت می‌کشیم؟! حالا روز قیامت جلوی همه  خلق عالم البته خدا خودش ستار العیوب و غفار الذنوب است.

این استاد حوزه تصریح کرد: یعد خدا می فرماید: إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّيْطَانِ. البته قطعا این نجوی، مقصود نجوی بالاثم و العدوان و معصیت هست. یعنی نجوایی که محتوایش، محتوای باطلی است، حرام است اما ذاتا نجوا چیز خوبی نیست. این که آدم در یک جمعی در گوشی حرف بزند زیرا ذات نجوا مثل ذات عجله است. آنجا که می گوییم عجله از شیطان است، حتی در کار خوب البته شتاب‌زدگی و عجله غیر از سرعت گرفتن است.

وی همچنین با اشاره به معنای توکل گفت: توکل این به این معنا نیست که به مردم بی اعتنا باشیم و بی احترامی کنیم. این به این معنا نیست که اسباب دنیایی را ندیده بگیریم. این به این معناست که هرچه می‌کنیم، اگر از آن باب لله  باشد، برای خدا باشد، درست است. اما اگر نه، برای آن موجود یک قدرت مستقلی قائل باشیم، فکر کنیم یک اثری واقعا در زندگی ما جدای از مشیت خدا، جدای از اذن خدا دارد، این غلط و شرک است.

وی تاکید کرد: معنای توکل این نیست که آدم بداخلاق و بی اعتنا به دیگران باشد و تک‌رو باشد. این که بعضی‌ها می‌گویند ما کار جمعی نمی‌توانیم بکنیم به خاطر این که مثلا در اسلام گفته است که بر خدا توکل کنید! این چه ربطی دارد...! اصلا در کار جمعی باید با هم کار کنیم. اصلا توکلش به همین است و باید با هم کار را انجام دهیم، این تفسیر غلط است؛ توکل معنایش تک روی و بی اعتنایی به دیگران نیست. توکل این است که بفهمی و باور کنی که مصدر قدرت خداست و تکیه گاهت او باشد.

دفتر آیت الله هادوی تهرانی

----------------------------------

لینک مرتبط: ایکنا