اين نامه، نامه‏ى امام على به امام حسن نيست، شيوه‏ى گفتگوى دو نسل است - نسل ديرين و پيشين و نسل نوخاسته و پسين - اين نامه، نامه‏اى شخصى، از پدرى به پسرش نيست. اين نامه، بيانيه‏اى جاودان براى همه‏ى نسل‏ها در همه‏ى عصرهاست. دليل اين ادعا كلماتى است كه امام در جاى جاى نامه بر آن اصرار مى‏ورزد. در طليعه‏ى نامه امام مى‏فرمايد:
«از پدرى رفتنى!، پدرى كه عمر را پشت سر نهاده، پدرى كه زمانه او را فرتوت نموده و...
به پسرى كه آرزوى داشتن هايى را دارد كه هنوز به آن دست نيافته، پسرى كه در مسير نيستى و هلاكت قدم نهاده و...». (1)
جوان در زبان على، منحصر به سن و سال خاص نيست. جوان در نامه‏ى على به افراد تازه بالغ و يا بيست ساله و سى‏ساله اطلاق نمى‏شود. جوان در اين خطاب، هر فردى است كه به دنبال حقيقت است، جوان هر انسان با نشاطى است كه روح جستجوگر دارد.
با هم فرازهايى از اين نامه را مرور مى‏كنيم البته نه به ترتيبى كه در نامه‏ى امام آمده است، و شروع را از فرازى در ميانه‏ى نامه برمى‏گزينيم.
جستجوگرى كه يكى از برجسته‏ترين ويژگى‏هاى جوان است به صورتى آشكار در نامه‏ى امام رخ مى‏نمايد، امام روح جستجوگر جوان را باور داشته و بر آن مهر تأييد مى‏زند. جوان در جستجوست، جستجوى حقيقت، جستجوى خويشتن خويش، جستجوى آينده، جستجوى بايدها و نبايدها جستجوى اينكه «خوب» چيست و چرا؟ «بد» چيست و چرا؟ درست كدام است و نادرست كدام؟، چه راهى را بايد انتخاب كرد و از چه راهى بايد اجتناب نمود و و و...؟؟!!
امام على همانند برخى از پدران، تجربه‏ى نسل گذشته را بى‏نياز كننده‏ى نسل جوان از جستجو، نمى‏بيند و هرگز تلاش جوان براى جستجو را انكار يا با آن مخالفت نمى‏نمايد، اما.... براى اين روح جستجوگر و پرسش‏خيز، شرايطى مطرح مى‏كند. شرايطى كه به اين ويژگى جوان، هدف، مسير و ثمر مى‏بخشند، شرايطى كه اگر جستجو با آنها همراه نشود چيزى جز سردرگمى، يأس و انحراف، فراروى جستجوگر نخواهد بود و تلاش پيگير سال‏هاى نشاط و طراوت انسان كه مى‏تواند اوج بلند پيروزى را برايش به ارمغان آورد، هديه‏اى جز تنهايى، انزوا و وحشت نخواهد داشت!
«پسرك جوانم! بدان آنچه در بين سفارشات خود، بيش از همه به آن علاقه دارم و بر آن تأكيد مى‏كنم، سه چيز است: تقواى الهى، اكتفا بر وظايفى كه خدا برتو واجب كرده است و انتخاب مسيرى كه گذشتگان صالح خانواده‏ى تو برگزيده‏اند». (2)
امام على فرزندش را به سه چيز سفارش مى‏كند و در ضمن اين سه، جستجوگرى جوان را روشن و شرايطش را بيان مى‏نمايد.(3)

1. من الوالد الفان، المقر للزمان، المدبر العمر.... الى المولود المؤمل مالايدرك، السالك سبيل من قد هلك...
2. واعلم يا بنى انّ احب ما انت آخذ به الىّ من وصيتى: تقوى الله و الاقتصار على ما فرضه الله عليك و الاخذ بما مضى عليه الاولون من آبائك و الصالحون من اهل بيتك. )نهج البلاغة، نامه‏ى 31. همين جا يادآور مى‏شويم پاورقى‏هاى مربوط به همين نامه، فقط با علامت ستاره «×» مشخص مى‏شوند.
3. برگرفته از کتاب با جوان تا آسمان، استاد مهدی هادوی تهرانی، صص 12 – 18.